صورت سود و زیان یکی از گزارش‌های مالی اساسی است که عملکرد مالی یک کسب‌وکار را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. این گزارش شامل درآمدها، هزینه‌ها، سود یا زیان خالص و سایر شاخص‌های مالی است.

قالب آماده برای استفاده در نرم‌افزار اكسل

مقدمه:

صورت سود و زیان (یا صورت درآمد و هزینه)، یک گزارش مالی ضروری و حیاتی در حسابداری است که نشان‌دهنده عملكرد مالی یك واحد اقتصادی در طول دوره زمانی مشخص می‌باشد و مهم‌ترین مقدار در آن به عنوان سود خالص شناخته می‌شود. این گزارش، درآمدها و هزینه‌های یک شرکت را خلاصه می‌کند و مبنایی برای محاسبه سود یا زیان خالص است تا تصویر جامعی از عملکرد مالی شرکت در یک بازه زمانی مشخص ارائه دهد. معمولاً از صورت سود و زیان در کنار ترازنامه استفاده می‌شود.

انواع قالب‌های گزارشگری:

صورت سود و زیان را می‌توان به روش‌های مختلفی تنظیم کرد. دو نمونه ارائه‌شده در این قالب، عمدتاً برای کسب‌وکارهای کوچک خدماتی یا خرده‌فروشی طراحی شده‌اند:

۱. صورت سود و زیان تک‌مرحله‌ای ساده: تمام درآمدها و هزینه‌ها (به جز مالیات بر درآمد) را در یک گروه قرار می‌دهد.

•    مناسب برای شركت‌های خدماتی كوچك
•    تجمیع كلیه درآمدها و هزینه‌ها در یك بخش
•    محاسبه مستقیم سود خالص

۲. صورت سود و زیان چندمرحله‌ای: در این روش، سود ناخالص و درآمد عملیاتی به صورت جداگانه محاسبه می‌شوند. ابتدا سود ناخالص با کسر بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته از فروش خالص به دست می‌آید. سپس درآمد عملیاتی محاسبه شده و با کسر هزینه‌های مالیاتی و بهره، درآمد عملیاتی مستمر تعیین می‌شود.

•    مناسب برای واحدهای تولیدی و بازرگانی
•    تفكیك مراحل محاسبه سود ناخالص و سود عملیاتی
•    ارائه تحلیل دقیق‌تر از ساختار هزینه‌ها

 

 

راهنمای استفاده:

1. فایل را با استفاده از نرم‌افزار Excel 2007 یا نسخه‌های بالاتر باز كنید.
2. بر حسب نوع فعالیت خود، یكی از دو برگه “تك مرحله‌ای” یا “چندمرحله‌ای” را انتخاب نمایید.
3. اطلاعات مالی خود را در بخش‌های مشخص‌شده وارد كنید.

اصطلاحات كلیدی:

• درآمدها: شامل فروش، درآمد خدمات و سود سرمایه‌گذاری
• بهای تمام شده: هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید یا خرید كالا
• هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌های جاری اداره واحد اقتصادی
• سود عملیاتی: معادل EBIT (سود قبل از كسر بهره و مالیات)
• سود خالص: نتیجه نهایی فعالیت‌های مالی

این قالب صورت سود و زیان برای صاحبان کسب‌وکارهای کوچک طراحی شده و شامل دو نمونه است که هر کدام در یک برگه مجزا قرار دارند:

• برگه اول: یک صورت سود و زیان تک‌مرحله‌ای ساده که تمام درآمدها و هزینه‌ها را یکجا نمایش می‌دهد.
• برگه دوم: یک صورت سود و زیان چندمرحله‌ای که سود ناخالص و درآمد عملیاتی را به‌صورت جداگانه محاسبه می‌کند.

نكات فنی:

– محاسبه موجودی كالا: (موجودی اول + خرید – موجودی پایان)

– تفكیك هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم

– توجه به اقلام غیرمترقبه و عملیات متوقف‌شده

مزایای استفاده از این قالب:

– سازگاری با استانداردهای حسابداری

– قابلیت شخصی‌سازی بر حسب نیازهای سازمان

– ارائه خروجی حرفه‌ای و قابل ارائه به ذینفعان

 

 

مفاهیم کلیدی صورت سود و زیان

سود خالص = کل درآمدها – کل هزینه‌ها

درآمدها

درآمدهایی که از طریق ارائه خدمات، فروش محصولات، سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها، اجاره فضای اداری، فروش مجوز فناوری‌ها، فروش فضای تبلیغاتی یا اعطای مجوز استفاده از نام برند به دست می‌آیند. در این قالب، بخش‌هایی برای درآمد فروش، درآمد خدمات، درآمد بهره و سایر درآمدها در نظر گرفته شده است. بهتر است بخش درآمدها را متناسب با منابع اصلی درآمد شرکت خود تنظیم کنید.

بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته (COGS)

برای شرکت‌های خرده‌فروشی، یکی از اصلی‌ترین هزینه‌ها، بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته است. به همین دلیل در صورت چندمرحله‌ای، این بخش جداگانه محاسبه می‌شود و سود ناخالص از طریق کسر COGS از فروش خالص به دست می‌آید.

محاسبه COGS:

موجودی اول دوره + خرید کالا/مواد خام + دستمزد مستقیم تولید – موجودی پایان دوره

برای کسب‌وکارهای خدماتی، COGS ممکن است بخش بزرگی از هزینه‌ها نباشد، به همین دلیل در صورت تک‌مرحله‌ای بخش جداگانه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است.

هزینه‌های عملیاتی

این بخش شامل تمام هزینه‌های جاری مانند تبلیغات، حقوق و دستمزد، اجاره، آب و برق، بیمه، هزینه‌های حقوقی و حسابداری، لوازم، تحقیق و توسعه، تعمیر و نگهداری و غیره می‌شود. هزینه بهره و مالیات بر درآمد در این بخش لحاظ نمی‌شوند (در مراحل بعد محاسبه می‌شوند).

درآمد عملیاتی (EBIT)

در صورت چندمرحله‌ای، درآمد عملیاتی برابر است با سود ناخالص منهای کل هزینه‌های عملیاتی. معمولاً هزینه بهره و مالیات به عنوان هزینه‌های عملیاتی در نظر گرفته نمی‌شوند، از این رو به آن EBIT (سود قبل از بهره و مالیات) نیز گفته می‌شود.

درآمد عملیاتی مستمر

این مقدار، خط پایانی صورت سود و زیان است و از طریق کسر هزینه بهره و مالیات از درآمد عملیاتی به دست می‌آید (همچنین در صورت وجود درآمدها یا هزینه‌های غیرعملیاتی، این موارد نیز اعمال می‌شوند). اگر موارد پایین‌خطی وجود نداشته باشد، این مقدار با سود خالص یکسان خواهد بود.

موارد پایین‌خطی

برخی درآمدها یا هزینه‌ها (مانند فروش یک ساختمان غیرضروری) در بخش پایین‌خطی (زیر سود عملیاتی مستمر) قرار می‌گیرند، زیرا انتظار نمی‌رود در آینده تکرار شوند. این موارد شامل تغییرات حسابداری، درآمد حاصل از عملیات متوقف‌شده و رویدادهای غیرمترقبه (سود یا زیان‌های غیرعادی) می‌شوند.

توصیه:

برای تحلیل بهتر نتایج مالی، استفاده همزمان از این گزارش همراه با ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد پیشنهاد می‌گردد.